Πίνακας περιεχομένων
Ο ΜΈΜΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΜΥΘΟΛΟΓΊΑ
Ο Μέμνων ήταν ένας ηρωικός υπερασπιστής της Τροίας στην ελληνική μυθολογία, όχι Τρώας όπως ο Έκτορας, αλλά σύμμαχος του βασιλιά Πρίαμου από την Αιθιοπία. Αν και η ιστορία του Μέμνονα δεν είναι τόσο διάσημη όσο αυτή του Έκτορα, ο Μέμνων θεωρείται ισάξιος του Αχαιού ήρωα Αχιλλέα, διότι αν και ο Έκτορας είχε την πολεμική δεινότητα, ο Αχιλλέας και ο Μέμνων ήταν και οι δύο ημίθεοι, γεννημένοι από θνητούς πατέρες και αθάνατες μητέρες.
Ο Μέμνων και η Αιθιοπίς
Ο Μέμνων δεν αναφέρεται παρά μόνο εν συντομία από τον Όμηρο τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, αλλά είναι η κεντρική φιγούρα σε ένα, ως επί το πλείστον, χαμένο έπος που ονομάζεται Aethiopis Ο τίτλος Aethiopis αναφέρεται στον Μέμνονα, τον Αιθίοπα.
Το Aethiopis επιβιώνει ως μια χούφτα θραύσματα, και είναι ένα επικό ποίημα που συνήθως αποδίδεται στον Αρκτίνο της Μιλήτου, αλλά στον επικό κύκλο θεωρείται ότι αναλαμβάνει ήταν η Ιλιάδα τελειώνει.
Ο θάνατος του Έκτορα, στο Ιλιάδα , είναι φαινομενικά το τέλος της ελπίδας για την Τροία και τους πολίτες της, αλλά στη συνέχεια σύμμαχοι για Βασιλιάς Πρίαμος φτάνουν με τη μορφή των Αμαζόνων, υπό Penthesileia , και οι Αιθίοπες υπό τον Μέμνονα.
Η Οικογενειακή Γραμμή του Μέμνονα
Στην ελληνική μυθολογία ο Μέμνων ονομαζόταν ως βασιλιάς της Αιθιοπίας, της χώρας νότια της Αιγύπτου, με τον Μέμνονα να θεωρείται γιος του Τιθωνού και της Ηώς. Το όνομα του Μέμνονα λέγεται κατά καιρούς ότι σημαίνει τόσο "αποφασισμένος" όσο και "ακλόνητος". Tithonus ήταν ο γιος του βασιλιά Λαομέδοντα της Τροίας, ενώ Eos ήταν η Ελληνίδα θεά της Αυγής. Η Έως γοητεύτηκε από την ομορφιά του Τιθωνού και απήγαγε τον Τρώα πρίγκιπα, και η Έως έπεισε μάλιστα τον Δία να κάνει τον εραστή της αθάνατο, αν και η Έως παρέλειψε να ζητήσει από τον Δία να κάνει και τον Τιθωνό αθάνατο. Δείτε επίσης: Ο Πιτθέας στην Ελληνική ΜυθολογίαΠαρ' όλα αυτά, η Έως γέννησε δύο γιους του Τιθωνού, τον Μέμνονα, και έναν μεγαλύτερο αδελφό του Μέμνονα, τον Εμαθίωνα. |  Μέμνων, γιος της Ηώς και του Τίθωνα - Bernard Picart (1673-1733) - PD-art-100 |
Η Έως μάλλον δεν ανέθρεψε τον γιο της, γιατί λέγεται ότι ο Μέμνων, τουλάχιστον, ανατέθηκε στη φροντίδα των Εσπερίδων. Ορισμένοι κατονομάζουν επίσης μια αδελφή του Μέμνονα, τη Χίμερα.
Ο Εμαθίων θα προηγηθεί του Μέμνονα ως βασιλιάς της Αιθιοπίας, αλλά ο Εμαθίων θα σκοτωθεί από τον Ηρακλή, όταν ο Έλληνας ήρωας θα ταξιδέψει στον Νείλο.
Παρά την τρωική καταγωγή του Μέμνονα, ο Μέμνονας θεωρείται ότι έχει αφρικανική εμφάνιση.
Ο Μέμνων καλείται στα όπλα
Ο βασιλιάς Πρίαμος θα έστελνε μήνυμα στον Μέμνονα, ζητώντας τη βοήθεια του βασιλιά της Αιθιοπίας για την υπεράσπιση της Τροίας. Ο Μέμνονας είχε βέβαια οικογενειακούς δεσμούς με την Τροία, καθώς ο πατέρας του Μέμνονα, ο Τίθωνας, ήταν ο ίδιος πρίγκιπας της Τροίας.
Ενώ στην Τροία γίνεται συζήτηση για το αν ο Μέμνων θα ακολουθήσει το κάλεσμα στα όπλα, στην Αιθιοπία, ο Μέμνων όντως συγκεντρώνει τα στρατεύματά του- και την ίδια στιγμή, η Έως ζητά από τον Ήφαιστος πανοπλία για να προστατεύσει τον γιο της.
Στη συνέχεια, ο Μέμνων οδηγεί τον στρατό του σε όλη την Αφρική, κατακτώντας την Αίγυπτο στο δρόμο, και στη Μικρά Ασία, όπου ο Μέμνων καταλαμβάνει επίσης την πόλη Σούσα.
Ο Μέμνων φτάνει στην Τροία
Ο Μέμνων θα φτάσει στην Τροία με έναν στρατό πολύ μεγάλο για να τον μετρήσει κανείς, και οι Τρώες χαίρονται γιατί τώρα πιστεύουν ότι σώθηκαν. Ο Μέμνων όμως δεν υπόσχεται τίποτα για την έκβαση του πολέμου, και απλώς δηλώνει ότι αυτός και οι άνδρες του θα κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Η προσθήκη των αιθιοπικών στρατευμάτων διογκώνει σημαντικά την τρωική δύναμη και επιτρέπει στους Τρώες να περάσουν και πάλι στην επίθεση. Ο Δίας αναγνώρισε τον κομβικό χαρακτήρα της μάχης εκείνης της ημέρας και εξέδωσε την εντολή ότι καμία θεότητα δεν πρέπει να παρέμβει. |
Ο Μέμνων εναντίον των Πυλίων
Στις μάχες που ακολούθησαν, οι Πύλιοι υπό τον Νέστορα αντιμετώπισαν τον Μέμνονα και τα στρατεύματά του, και νωρίς το πρωί ο Μέμνονας λέγεται ότι σκότωσε τον Ερεούθο και τον Φέρωνα.
Ο Μέμνονας θα είχε μεγαλύτερο σκαλπ με τη μορφή του Νέστορα, διότι ο Νέστορας ήταν αβοήθητος στο πεδίο της μάχης μετά τον τραυματισμό ενός από τα άλογα του άρματος του από Παρίσι Ο Νέστορας όμως θα σωθεί από την παρέμβαση του γιου του Αντίλοχου, ο οποίος τοποθετείται ανάμεσα στον πατέρα του και τον Μέμνονα. Ο Αντίλοχος θα σκοτώσει τον Αίσωπο, σύντροφο του Μέμνονα, αλλά θα χτυπηθεί και ο ίδιος από τον βασιλιά της Αιθιοπίας.
Ο Νέστωρ λέγεται ότι προκάλεσε τότε τον Μέμνονα σε μονομαχία, και παρά το γεγονός ότι ήταν έτοιμος να σκοτώσει τον Νέστορα νωρίτερα, ο Μέμνονας επέλεξε να μην αποδεχτεί την πρόκληση, εν μέρει από σεβασμό προς τη φήμη του Νέστορα και εν μέρει επειδή ο Μέμνονας αναγνώρισε ότι, λόγω της προχωρημένης ηλικίας του Νέστορα, η μάχη δεν θα ήταν δίκαιη.
Μέμνων και Αχιλλέας
Μετά το θάνατο του Πάτροκλος , ο Αντίλοχος θεωρούνταν ο μεγαλύτερος φίλος του Αχιλλέα και ο Νέστορας καλεί τον Αχιλλέα να εκδικηθεί τον Αντίλοχο ή τουλάχιστον να ανακτήσει το σώμα και την πανοπλία του γιου του. Ο Αχιλλέας είχε προειδοποιηθεί, από τη μητέρα του Θέτιδα, ότι ο θάνατός του θα ακολουθούσε αμέσως μετά από εκείνον του Μέμνονα, αλλά ο Αχιλλέας, ατάραχος, κατευθύνεται προς την αιθιοπική δύναμη. Έτσι, δύο αντίπαλοι ήρωες, με τη μορφή του Μέμνονα και του Αχιλλέα, βρέθηκαν αντιμέτωποι, αμφότεροι στολισμένοι με πανοπλίες που φιλοτέχνησε ο Ήφαιστος. Ο Μέμνων και ο Αχιλλέας είχαν και οι δύο μεγάλη εκτίμηση από τον Δία και δεν ευνόησε κανέναν από τους δύο στη μάχη, αν και λέγεται ότι φρόντισε να μην κουραστεί κανείς από τους δύο κατά τη διάρκεια της μάχης. Οι ευφάνταστες εκδοχές της μάχης μεταξύ του Μέμνονα και του Αχιλλέα λένε ότι ο Δίας έκανε και τους δύο γιγάντιους σε μέγεθος, έτσι ώστε όλοι στο πεδίο της μάχης να μπορούν να παρακολουθήσουν τη μάχη. Οι λεπτομέρειες της πραγματικής μάχης μεταξύ του Μέμνονα και του Αχιλλέα είναι ελάχιστες, αν και λέγεται ότι οι δύο πλησίασαν ο ένας τον άλλον με τα πόδια. Τότε άρχισε μια μακρά μάχη και παρόλο που ο Μέμνων κατάφερε να προκαλέσει μια πληγή στο χέρι του Αχιλλέα, αυτό δεν απέφερε στον Μέμνονα κάποιο μεγάλο πλεονέκτημα. |
Τελικά, ο Δίας θα ζύγιζε τη μοίρα του Μέμνονα και του Αχιλλέα, και όταν η ζυγαριά αποφάσισε υπέρ του Αχιλλέα, ο Αχαιός ήρωας έριξε το σπαθί του, ή το δόρυ του, στην καρδιά του Μέμνονα, σκοτώνοντάς τον.
Όσο για την προφητεία της Θέτιδας, αυτή θα επαληθευόταν, καθώς μετά το θάνατο του Μέμνονα, ο Αχιλλέας προχώρησε στην καρδιά της τρωικής άμυνας, αλλά σε απόσταση αναπνοής από την πύλη των Σκαίων, θα χτυπηθεί από ένα βέλος που εξαπέλυσε ο Πάρης.
Η πανοπλία του Μέμνονα
Η μοίρα της πανοπλίας του Μέμνονα συζητήθηκε συχνά στην αρχαιότητα, και ο Βιργίλιος, στο Αινειάδα , βάζει μάλιστα τη Διδώ να ρωτάει τον Αινεία τι απέγινε.
Συχνά λέγεται ότι το σπαθί του Μέμνονα βρέθηκε στη συνέχεια στο ναό του Ασκληπιός στη Νικομήδεια, ενώ η πανοπλία είτε κάηκε όταν αποτεφρώθηκε ο Μέμνων είτε πάρθηκε από τον Αχιλλέα για να καεί στην ταφική πυρά του Αντιλόχου.
Το σώμα του Μέμνονα
Κάποιοι λένε ότι ο Μέμνονας έγινε αθάνατος από τον Δία μετά από αίτημα της Ηώς, αλλά λέγεται επίσης ότι από τη στιγμή του θανάτου του Μέμνονα η Ηώς έκλαιγε κάθε πρωί, δημιουργώντας δροσιά. Ο τόπος ανάπαυσης του σώματος ή του Μέμνονα ή της τέφρας του δόθηκε ποικιλοτρόπως ως Πτολεμαΐδα ή Πάλτος, και οι δύο στη σύγχρονη Συρία, Παλιόχη, στον Ελλήσποντο, στις όχθες του Αισώπου, ή αλλιώς τα λείψανα του Μέμνονα επέστρεψαν στην Αιθιοπία. |
Ίσως λοιπόν ο Δίας να μην παραχώρησε στον Μέμνονα την αθανασία, αλλά ιδιαίτερη τιμή στο γεγονός ότι ο νεκρός Μέμνονας θα κατοικούσε στο Ελύσιο.
Δείτε επίσης: Η Ησιόνη στην Ελληνική ΜυθολογίαΟι Μνημονίδες
Λέγεται δε ότι μετά το θάνατο του Μέμνονα, ο αιθιοπικός στρατός τράπηκε σε φυγή- και μερικοί το εξέλαβαν αυτό κυριολεκτικά, διακηρύσσοντας ότι ο αιθιοπικός στρατός μετατράπηκε σε πουλιά.
Λέγεται επίσης ότι ο Δίας μετέτρεψε τον καπνό από την νεκρική πυρά του Μέμνονα σε δύο σμήνη πουλιών, τα οποία στη συνέχεια μάχονταν μεταξύ τους πάνω από την πυρά. Τα πουλιά που πέθαιναν στη μάχη θα γίνονταν θύματα για το σώμα του Μέμνονα.
Τα επιζώντα πουλιά, γνωστά σήμερα ως Μεμνονίδες ή Μεμνονίτες, κάθε χρόνο, στην επέτειο του θανάτου του Μέμνονα, πετούσαν στον τάφο του Μέμνονα, με φτερά βρεγμένα από τον ποταμό Αίσωπο, και εκεί χρησιμοποιούσαν το νερό αυτό για να καθαρίσουν τη σκόνη από τον τάφο.