Πίνακας περιεχομένων
Ο ΜΆΝΤΗΣ ΚΑΛΧΆΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΜΥΘΟΛΟΓΊΑ
Ο Κάλχας ήταν ένας από τους πιο διάσημους και σημαντικούς μάντεις της ελληνικής μυθολογίας. Ο Κάλχας ήταν ο κύριος μάντης των αχαϊκών δυνάμεων κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου, παρέχοντας καθοδήγηση και συμβουλές στον Αγαμέμνονα.
Calchas Υιός του Thestor
Ο Κάλχας ήταν γιος ενός άλλου μάντη, Thestor , πιθανώς από μια γυναίκα που ονομαζόταν Πολύμελα, καθιστώντας τον Κάλχα αδελφό του Θεοκλύμενου, της Λεύκιππης και της Θεονόης. Η οικογενειακή γραμμή του Κάλχα τον καθιστούσε δισέγγονο του θεού Απόλλωνα, εξ ου και η προφητική δύναμη του Κάλχα.
Ο Agamamnon αναζητά τον μάντη Calchas
Λίγα πράγματα λέγονται για την πρώιμη ζωή του Κάλχα, αλλά η φήμη του μάντη ήταν ευρέως διαδεδομένη πριν από τον Τρωικό Πόλεμο, καθώς ήταν ευρέως αποδεκτό ότι ο Κάλχας ήταν ασυναγώνιστος όσον αφορά την Αυγούρια, την προφητεία από το πέταγμα των πουλιών, ενώ ήταν επίσης πολύ ικανός στο να μαντεύει το μέλλον από άλλες μορφές άγριας ζωής. Η φήμη του Κάλχα ήταν τέτοια, που ο Αγαμέμνων, ο διοικητής των αχαϊκών δυνάμεων, ταξίδεψε ειδικά στα Μέγαρα για να στρατολογήσει τον μάντη, πριν από τη Συγκέντρωση στην Αυλίδα. |
Ακόμη και πριν από την άφιξη του Αγαμέμνονα, ο Κάλχας είχε ήδη κάνει την πρώτη του προφητεία σχετικά με τον επερχόμενο Τρωικό Πόλεμο, καθώς ο μάντης δήλωσε ότι οι Τρώες δεν θα νικηθούν αν ο Αχιλλέας δεν πολεμήσει για τους Αχαιούς. Αυτή η πρόβλεψη θα έβλεπε τον Οδυσσέα να πηγαίνει στην αυλή του βασιλιά Λυκομήδη στη Σκύρο για να βρει τον κρυμμένο Αχιλλέα.
Ο Καλτσάς προβλέπει 10 χρόνια πολέμου
Οι επόμενες σημαντικές προφητείες του Κάλχα συνέβησαν στην Αυλίδα, όπου συγκεντρώνονταν οι δυνάμεις των Αχαιών.
Ο πρώτος είδε τον Κάλχα να προβλέπει πόσο θα διαρκούσε ο επερχόμενος Τρωικός Πόλεμος. Ο Κάλχα παρατήρησε ένα φίδι να τρώει οκτώ μικρά σπουργίτια, ακολουθούμενα από τη μητέρα τους, και μετά το ίδιο το φίδι έγινε πέτρα. Βλέποντας 10 διαφορετικά πλάσματα να συμμετέχουν στο γεγονός, ο Κάλχα προέβλεψε ότι θα ακολουθούσαν 10 χρόνια πολέμου.
Δέκα χρόνια πολέμου δεν ήταν κάτι που οι Αχαιοί ηγέτες ήθελαν να ακούσουν, αλλά η δεύτερη πρόβλεψη του Κάλχα ήταν ακόμη πιο δυσάρεστη.
Ο Κάλχας και η θυσία της Ιφιγένειας
Ενώ ο αχαϊκός στόλος ήταν έτοιμος να αποπλεύσει για την Τροία, οι κακοί άνεμοι κράτησαν τον στόλο στο αγκυροβόλιο. Αυτοί οι κακοί άνεμοι πιθανώς στάλθηκαν από τη θεά Άρτεμη, με τον Αγαμέμνονα να κατηγορείται συνήθως ότι εξόργισε τη θεά.
Ο Κάλχας ήταν αυτός που ενημέρωσε τον Αγαμέμνονα ότι οι άνεμοι δεν θα γίνονταν ευνοϊκοί μέχρι να θυσιαστεί στη θεά η πιο όμορφη από τις κόρες του Αγαμέμνονα, η Ιφιγένεια. Τώρα, το αν ο Αγαμέμνονας ήταν πρόθυμος να συμφωνήσει με την εξαγγελία του Κάλχα ή όχι, λίγη σημασία έχει, γιατί Κλυταιμνήστρα και η Ιφιγένεια θα καλούνταν στην Αυλίδα, και τελικά η Ιφιγένεια κατέληξε στο τραπέζι της θυσίας. Στη συνέχεια ο Κάλχας ανέλαβε να διαπράξει το φονικό χτύπημα στην κόρη του Αγαμέμνονα. Ο Κάλχας ήταν απόλυτα πρόθυμος να αναλάβει τη θυσία, αν και σε πολλές ιστορίες η Άρτεμις έσωσε την Ιφιγένεια πριν πεθάνει, αντικαθιστώντας τη με ένα ελάφι στη θέση της.
Η θυσία της Ιφιγένειας - Carle van Loo (1705 - 1765) - PD-art-100 Ο Κάλχας κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου
Ο αχαϊκός στόλος θα φτάσει τελικά στην Τροία και ο πόλεμος θα μαίνεται συνεχώς. Ο Κάλχας θα βρεθεί από τον Αγαμέμνονα στον πόλεμο, συμβουλεύοντας τον Αχαιό διοικητή σε αποφάσεις, τόσο στρατιωτικές όσο και μη στρατιωτικές. Ο Αγαμέμνονας όμως για άλλη μια φορά εξόργισε έναν Έλληνα θεό, αυτή τη φορά τον Απόλλωνα, όταν απήγαγε τη Χρυσηίδα, την κόρη του Χρύση, ιερέα του Απόλλωνα, και ο Αγαμέμνονας αρνήθηκε να δώσει λύτρα για τη γυναίκα. Σε αντίποινα, ο Απόλλωνας έστειλε λοιμό στον αχαϊκό στρατό. Ο Κάλχας γνώριζε τον λόγο για τον οποίο η επιδημία είχε έρθει στο στρατό, αλλά φοβόταν την οργή του Αγαμέμνονα αν τον αποκάλυπτε, καθώς και τη μέθοδο για την απομάκρυνσή της. Ο Αχιλλέας όμως, ορκίστηκε να προστατεύσει τον Κάλχα, και έτσι ο μάντης μετέφερε για άλλη μια φορά άσχημα νέα στον Αγαμέμνονα, γιατί ο Αχαιός διοικητής θα έπρεπε να απελευθερώσει τη Χρυσηίδα. Τα λόγια του Κάλχα όντως επαληθεύτηκαν, γιατί όταν η Χρυσηίδα απελευθερώθηκε, οη πανούκλα άφησε τον αχαϊκό στρατό. Ωστόσο, ο πόλεμος εξακολουθούσε να μαίνεται, και παρόλο που ο πόλεμος βρισκόταν πλέον στο δέκατο έτος του, ο πόλεμος δεν φαινόταν να πλησιάζει στο τέλος του. Ο Κάλχας έκανε τότε άλλη μια προφητεία σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη νίκη, και αυτή τη φορά απαιτούνταν το τόξο και τα βέλη του Ηρακλή. Αυτά τα πολεμικά εργαλεία όμως, είχαν μείνει πίσω στη Λήμνο, όταν ο Φιλοκτήτης είχε εγκαταλειφθεί στο νησί. Ο Διομήδης και ο Οδυσσέας στάλθηκαν νανα τους ανακτήσουν, και έφεραν μαζί τους και τον Φιλοκτήτη. Δείτε επίσης: Ο Φιλοκτήτης στην ελληνική μυθολογία |
Calchas και Helenus
Η σημασία του Κάλχα για τις αχαϊκές δυνάμεις ίσως μειώθηκε στη συνέχεια, όμως, γιατί ο Κάλχας δεν ήταν ο μόνος μάντης που είχε εξέχουσα θέση κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου, γιατί στο πλευρό των Τρώων ήταν οι Κασσάνδρα και τον Έλενο- και μετά από διαφωνίες, ο Έλενος θα εγκαταλείψει την Τροία και θα φτάσει στις δυνάμεις των Αχαιών.
Γενικά θεωρήθηκε ότι ο Έλενος ήταν αυτός που αποκάλυψε τότε τις τελικές προϋποθέσεις για τη νίκη των Αχαιών στον πόλεμο, καθώς απαιτούνταν το οστό του Πέλοπα, η αφαίρεση του Παλλάδιου και οι ικανότητες του γιου του Αχιλλέα.
Η αρχική πρόβλεψη του Κάλχα, ότι ο Τρωικός Πόλεμος θα διαρκούσε δέκα χρόνια, επαληθεύτηκε, καθώς το τέχνασμα του Ξύλινου Ίππου είδε την Τροία να πέφτει στις δυνάμεις των Αχαιών, και παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ένας αξιόλογος μαχητής, ο Κάλχας συνήθως λέγεται ότι ήταν ανάμεσα στους ήρωες που κρύβονταν μέσα στην κοιλιά του αλόγου.
Ο θάνατος του Κάλχα
Μετά τη λήξη του πολέμου ο Κάλχας ταξίδεψε στη Μικρά Ασία, μαζί με αρκετούς μικρούς Αχαιούς ήρωες. Τελικά, η ομάδα έφτασε στην πόλη Κολοφών, όπου τους υποδέχτηκε ο μάντης Μόψος. Τώρα αυτή η συνάντηση θα ήταν σημαντική, διότι είχε γίνει μια προφητεία για τον θάνατο του Κάλχα- διότι είχε ειπωθεί ότι όταν ο Κάλχα συναντούσε έναν ανώτερο μάντη, ο θάνατος θα ερχόταν στον Κάλχα. |
Ο Μόψος ήταν γιος του Απόλλωνα και της Μαντώς, και όταν οι δύο μάντεις συναντήθηκαν στο άλσος του Απόλλωνα, άρχισε ένας αγώνας μεταξύ των δύο μάντων.
Οι λεπτομέρειες του διαγωνισμού ποικίλλουν μεταξύ των αρχαίων πηγών, αλλά μια εξέχουσα εκδοχή θέλει τον Κάλχα και τον Μόψο να προβλέπουν τον αριθμό των σύκων πάνω σε μια άγρια συκιά. Η πρόβλεψη του Μόψου αποδείχτηκε ακριβώς σωστή, με τον γιο του Απόλλωνα να λέει επίσης τον αριθμό και το μέγεθος των δοχείων που απαιτούνται για να φιλοξενήσουν τα συλλεχθέντα σύκα, κάτι που ο Κάλχας δεν ήταν σε θέση να κάνει. Γνωρίζοντας ότι είχε ξεπεραστεί, ο Κάλχας έκλεισε τηνμάτια και πέθανε.
Εναλλακτικά, οι προβλέψεις έγιναν όχι για τον αριθμό των σύκων, αλλά για το πόσοι χοίροι θα γεννηθούν από μια έγκυο χοιρομητέρα, και πάλι ο Μόψος αποδείχθηκε σωστός, ενώ ο Κάλχας έκανε λάθος.
Δείτε επίσης: Η θέση της θεάς στην ελληνική μυθολογίαΈνας τρίτος πιθανός λόγος για τον θάνατο του Κάλχα ήταν μια πρόβλεψη που αφορούσε τη ζωή και τον θάνατο του Αμφίμαχου, ενός βασιλιά της Λυκίας. Ο Μόψος είπε στον βασιλιά να μην πάει σε πόλεμο, γιατί θα προκύψει ήττα, ενώ ο Κάλχα έβλεπε μόνο νίκη για τον Αμφίμαχο. Ο βασιλιάς πήγε σε πόλεμο και ηττήθηκε, και έτσι ο Κάλχα αυτοκτόνησε.
Μια τελευταία ιστορία για τον θάνατο του Κάλχα δεν αφορά τον Μόψο, αλλά αντίθετα προκύπτει εξαιτίας της πρόβλεψης ενός άλλου, ανώνυμου, μάντη. Ο Κάλχα είχε φυτέψει μια σειρά από αμπέλια, αλλά ο άλλος μάντης προέβλεψε ότι δεν θα έπινε ποτέ κρασί που παρήχθη γι' αυτά. Τα σταφύλια μαζεύτηκαν από τα αμπέλια και το κρασί όμως φτιάχτηκε, και έτσι ο Κάλχα κάλεσε τον άλλο μάντη στην πρώτη δοκιμή. Ο Κάλχα σήκωσε τοτο ποτήρι με το κρασί στα χείλη του και άρχισε να γελάει, πιστεύοντας πλέον ότι η πρόβλεψη ήταν εντελώς ψευδής, το γέλιο έκανε τον Κάλχα να πνιγεί, και έτσι ο μάντης πέθανε πριν πιει από τα αμπέλια του.
Η τοποθεσία του θανάτου του Κάλχα δεν είναι πάντοτε η Κολοφών, και δίνονται εναλλακτικές λύσεις, είτε στο κοντινό ιερό του Κλάρου, είτε σε μια άλλη πόλη της Μικράς Ασίας, το Γύμνιο. Ωστόσο, γενικά συμφωνήθηκε ότι ο Κάλχας θάφτηκε στη συνέχεια στο Νότιο, πόλη-λιμάνι τόσο για την Κολοφών όσο και για τον Κλάρο.